23.6.16 – 23.8.16
פתיחה ושיח גלריה, עם האמנים ואוצרת הגלריה ביום חמישי, 23.6.16 בשעה 13:30
אוצרות: טלי כהן גרבוז, בסיוע סטודנטיות מהחוג לאמנות
שני ציירים מציגים כעת בגלריה : כרים אבו שקרה ושמעון פינטו. שניהם מהסוג ה'רעב'. רעב לציור הבא, רעב לצבע, לחומר, לסיפור שיש לספר. הם באים מעולמות שונים שהרשת החברתית חיברה ביניהם. סוג כזה של הידברות בין אמנים, יש לומר, לא היה אפשרי לפני עשרים שנה והחיבור הממשי שלהם בגלריה, למזער, אינו פשוט או מובן מאליו.
כרים אבו שקרה, אמן יליד אום אל פאחם הוא נסיך, נצר לאילן יוחסין עתיר כישרון שראשיתו בעסאם אבו שקרה, הצייר שכלא את צמח הצבר בקופסת פח ובכך פתח בשיח אחר וכואב על אמנות פלסטינית, על שייכות, נבדלות וערבוב זהויות.
כרים אינו שוכח את שורשיו האמנותיים. גם שיח הצבר אינו נעדר מהציור שלו. כמו הצבר שלו, הפוקח עיניים ממשיות אל העולם ממקום משוחרר יותר, כך גם הוא עצמו שייך כבר לדור אחר של אמנים המביטים אל מציאות חייהם עם יותר הכרה בערך עצמם ופחות תלות בעולם האמנות המקומית. הציור שלו רהוט מאוד, עשיר בפרטים ובצבעוניות. זכרונות ילדות של חיים בקרבת הטבע, תפיסת ציפורים בחורשות ודייג במקווי מים הופכים לעלילות אגדה ופנטסיה. עקבות תנופת היד שלו מורגשים וכך גם השליטה בסגירתם של קווי מתאר מעוגלים לכדי דג, הנמשך והופך לעז. דגים שטים בשמיים ועיזים במגפיים אדומים – הציור של כרים אבו שקרה נע בחופשיות בין הציור המודרניסטי של פיקאסו ושאגאל לבין חוויות ומראות ילדות.
"האמן נשאר ילד שאינו תמים יותר," כתבה פעם לואיז בורז'ואה, "ועדיין אינו יכול להשתחרר מהלא-מודע". כאן, בלא-מודע הזוכר, מתקיים החיבור בין כרים אבו שקרה לשמעון פינטו. שניהם מציגים ציור שבו הסגנון ופעולת הציור, ייצוגה של המציאות והפשטתה, נגלים בו זמנית לעיני הצופה. כל אחד מהם מביא איתו מטען פרטי של זיכרונות / תמונות ילדות, יחד עם הפלגה למחוזות הדמיון שבמקרה של פינטו, הם אלגוריים ורוויי מסתורין.
שמעון פינטו הוא אמן יליד ערד שגדל סמוך לכפרים בדואים. זיכרונות הילדות שלו נלקחו אל הציור מאירועים משפחתיים, ממשחקים עם ילדי הבדואים, ומחוויות אחרות שנרשמו בזיכרונו. כל אלה נעטפים אצל פינטו ברובד נוסף שהופך את המקרה הפרטי לפנטזיה ואת הסיפור לאלגוריה. הממשי והמיסטי מעורבים בציור שלו באופן שאינו ניתן להפרדה. לא כמו אמנים רבים בני זמננו, הוא נותן שמות לעבודות, אך היחס בין שמות העבודות לעבודות עצמן לא פעם מגביר את התהייה. בתוך כל אלה לא נעדר השיח עם תולדות האמנות המקומית, עם נמרוד של דנציגר ושיח הצבר, כניסיון להושטת מחושים אל עבר זהות תרבותית קוהרנטית, שאינה בנמצא.
"אין לי חזקה על הציורים שלי," אומר שמעון פינטו. "בכל פעם שאני מסיים לצייר ציפור – היא עפה." פינטו מצייר את נופי המדבר, את מצדה וים המלח ומכניס בתוכם סצנות או אלמנטים קמאיים, כמעין 'השראה' שאין לו ידיעה או בעלות על שורשיה. התרחשויות יומיומיות מקבלות ממד מיתי כשאמו, שפניה מכוסים במטפחת, זורעת בתנופת יד סוכריות צבעוניות בחול בציור 'מימונה', ו'הנביא' – האיש עם ראש החמור (דמותו הוא?) יושב וקורא בספר ומתקבל על ידי הצופה כממשי והגיוני.
שני האמנים המציגים בתערוכה התיידדו בעולם וירטואלי וכעת נפגשים לראשונה בחלל תצוגה ממשי. מעבר לכל הם מחוברים בתשוקה לצייר ובציור הנובע מתוכם מאותו מקום בדיוק.
טלי כהן גרבוז
סטודנטיות: וולאא שחאדה, ראויה חשאן
יוני 2016
סיוון תשע"ו
المقام نفسه
23.6.16 – 23.8.16
افتتاح وحديث جاليري، مع الفنّانين وأمينة الجاليري يوم الخميس 23.6.2016 الساعة 13:30
أمينة المعرض: طالي كوهن ﭼربوز بمساعد طالبات من قسم الفنون
رسامان يعرضان حاليّا في الجاليري: كريم أبو شقرة وشمعون ﭜـينتو. كلاهما من النوع الـ"متعطش". متعطش للوحة القادمة، متعطش للون، للقصة التي يجب أن يرويها. يأتيان من عوالم مختلفة جمعت شبكة التواصل الاجتماعيّ بينهما. هذا النوع من المحادثة بين الفنّانين، ينبغي القول، لم يكن مُمكنًا قبل عشرين سنة، والتواصل الفعليّ بينهما في الجاليري، على الأقل، ليس سهلا أو مفهوم ضمنًا.
كريم أبو شقرة، فنّان من مواليد أم الفحم، وهو أمير، نسل سلالة غنيّة المواهب بدايتها مع عصام أبو شقرة، الرسّام الذي حبس نبتة الصبّار في علبة صفيح وفتح بهذا حوارًا آخر مؤلمًا عن الفنّ الفلسطينيّ، والانتماء، والآخريّة وتمازج الهّويّات.
كريم لا ينسى جذوره الفنّيّة. فنبتة الصبّار ليس غائبة عن لوحاته. فكما صبّاره، الذي يفتح عيون حقيقيّة إلى العالم من مكان أكثر تحررًا، هكذا هو نفسه أيضًا ينتمي إلى جيل آخر من الفنّانين الذي ينظرون إلى واقع حياتهم بمزيد من الوعي لقيمتهم الذاتيّة وبأقل تبعيّة إلى عالم الفنّ المحليّ. رسوماته سلسة جدًا، غنيّة التفاصيل والألوان. ذكريات طفولة لحياة بين الطبيعة، صيد العصافير في الأحراش وصيد السمك في أحواض المياه تتحول إلى حبكة اسطورة واستيهام. آثار حركة يده ملموسة وكذلك تحكمه في إغلاق الخطوط المستديرة إلى شكل سمكة تمتد لتصبح عنزة. أسماك تسبح في السماء وعنزات بجزم حمراء – تتنقل لوحات كريم أبو شقرة بحريّة بين رسومات بيكاسو وشاجال الحديثة وبين تجارب ومشاهد الطفولة.
"يبقى الفنّان طفلًا لم يعُد ساذجًا بعْد"، هكذا كتبت الفنّانة لويز بورجوا، "وما يزال لا يستطيع التحرر من الّلاوعي". هنا، في الّلاوعي المُتذكّر، يجري التواصل بين كريم أبو شقرة وشمعون ﭜـينتو. كلاهما يعرضان رسومات أسلوبها وفعل الرسم، وتمثيل الواقع وتجريده، تنكشف في الوقت نفسه أمام عيون المشاهد. كل واحد منهما يحضر معه شحنة خاصة من ذكريات / صور الطفولة، مع الإبحار إلى عوالم الخيال، وفي حالة ﭜـينتو تكون مجازيّة مشبعة بالغموض.
شمعون ﭜـينتو هو فنّان من مواليد عراد، ترعرع بالقرب من القرى البدويّة. يأخذ ذكريات الطفولة إلى رسوماته من المناسبات العائليّة، واللعب من الأطفال البدو، ومن تجارب أخرى طُبعت في ذاكرته. وهي جميعها تُغلف لدي ﭜـينتو بطبقة أخرى تُحوّل الحالة الشخصيّة إلى استيهام والقصة إلى مجاز. يختلط الحقيقيّ والباطنيّ في رسوماته على نحو لا يقبل الانفصام. ليس مثل الكثير من الفنّانين المعاصرين، فهو يمنح لوحاته أسماءً، لكن العلاقة بين أسماء لوحاته والأعمال نفسها كثيرًا ما تزيد من الحيرة. وفي داخل هذا كله لا يغيب الحوار مع تاريخ الفنّ المحليّ، مع تمثال نمرود لدنتسيغر ونبتة الصبّار، في محاولة لمد مجسّات نحو هُوية ثقافيّة متماسكة، وغير قائمة.
"ليس لديّ حق الملكيّة على رسوماتي"، يقول ﭜـينتو، "في كل مرة أنهي رسم عصفورة – فهي تطير". يرسم ﭜـينتو مناظر الصحراء، متسادا والبحر الميت، ويقحم فيها مشاهد أو عناصر بدائيّة، كنوع من "الإلهام" ليس لديه معرفة أو مُلّكيّة على جذوره. تحصل الأحداث اليوميّة على بُعد أسطوريّ عندما تزرع والدته، ووجهها مغطى بمنديل، بحركة يد زخمة الحلوى الملوّنة في الرمال في لوحة "ميمونة". و"النّبيّ" – الرجل مع رأس الحمار (شخصيّته هو؟) يجلس ويقرأ كتابًا يتلقاه المشاهد كأنه فعليّ ومنطقي.
الفنّانان المشاركان في المعرض تصادقا في العالم الافتراضيّ والآن يلتقيان لأول مرة في فضاء معرض فعليّ. وأكثر ما يربط بينهما هو لهفة الرسم والرسم النابع من داخلهما من المقام نفسه بالضبط.
طالي كوهن ﭼربوز
الطالبتان: ولاء شحادة، راوية خشان
حزيران 2016
